ชมพระราชวังเดิม ย้อนรอยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

วันนี้อยากที่จะชวนทุกคนไปเที่ยวชมสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์แห่งหนึ่ง ซึ่งบอกตรงๆ ว่า เอมก็เพิ่งรู้ว่ามีสถานที่แห่งนี้ก็ตอนโตแล้ว ตอนเด็กๆ ที่เรียนประวัติศาสตร์ชาติไทยกันมา ก็ไม่เคยมีเนื้อหาที่บอกว่าตอนที่กรุงธนบุรีเป็นราชธานี มีพระราชวังอยู่ตรงไหน รู้จักก็แต่พระบรมมหาราชวังซึ่งก็เป็นสมัยรัตนโกสินทร์แล้ว ยังคิดว่าหรือจะไม่มีหลักฐานอะไรเหลืออยู่แล้วหรือเปล่านะก็เลยไม่เคยมีใครพูดถึง

จนกระทั่งโต (จนเริ่มแก่) อ่านเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์มากขึ้น ก็เจอชื่อ "พระราชวังเดิม" ก็สนใจ อยากไปชม แต่ก็รู้มาว่าอยู่ในเขตของทหารเรือและปกติไม่ได้เปิดให้เข้าชม ก็เฝ้ารอโอกาสว่าเมื่อไรจะมีเปิดให้เข้าชม และแล้วโอกาสอันดีก็มาถึง ^^

ก่อนจะไปเที่ยว ก็ขอเล่าที่มานิดนึงนะคะ เหตุเกิดจากเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายนที่ผ่านมา ไปรษณีย์ได้ออกแสตมป์ชุดใหม่ ชุด  250 ปี สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช 

หลายคนอาจจะงงๆ ว่า อ้าวแล้วทำไมไม่ออกแสตมป์วันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ที่ตรงกับวันที่ 28 ธันวาคม จริงๆ แล้วมันมีความต่างกันเล็กน้อย วันที่ 28 ธันวาคม 2310 เป็นวันที่พระองค์ท่านปราบดาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ แต่ก่อนหน้านั้นเล็กน้อย คือวันที่ 6 พฤศจิกายน 2310 เป็นวันที่พระองค์ท่านกอบกู้อิสรภาพคืนได้สำเร็จ ซึ่งแสตมป์ที่ออกครั้งนี้ ต้องการที่จะระลึกถึง 250 ปี แห่งการกอบกู้อิสรภาพ จึงเลือกที่ออกมาในช่วงวันที่พระองค์กอบกู้อิสรภาพ โดยภาพที่ใช้ จะเป็นภาพพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงม้าออกศึก ที่ประดิษฐานอยู่ที่สวนสาธารณะทุ่งนาเชย อ.เมือง จ.จันทบุรี อนุสาวรีย์นี้ในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้ทรงเสด็จฯ เปิดเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2524 ค่ะ 

** มีเกร็ดเล็กน้อย คืออนุสาวรีย์แห่งนี้ จะหันหน้าไปทางที่ตั้งของ จ.อยุธยา เหมือนเป็นสัญลักษณ์ว่าจะเข้าไปกอบกู้อิสรภาพ ในขณะที่อนุสาวรีย์ท่านที่วงเวียนใหญ่จะหันไปทางจันทบุรีค่ะ **

จากที่ไปรษณีย์ออกแสตมป์ดวงนี้ ก็มีการจัดแสตมป์เสวนาขึ้น ในหัวข้อ เปิดตำนานพระราชวังเดิม โดยเชิญ พลเรือเอกประเจตน์ ศิริเดช อดีต ผบ.ทร. และ พญ.คุณหญิงนงนุช ศิริเดช อดีตนายกสมาคมภริยาทหารเรือ มาเล่าเรื่องราวเบื้องหลังการบูรณะพระราชวังเดิมให้ฟังกัน และจากงานนี้เราก็ได้ข้อมูลว่า ไปรษณีย์จะมีจัดทริปแสตมป์พาเที่ยว เพื่อพาไปชมพระราชวังเดิม เย้ๆๆๆ

หลังจากนั้นไม่กี่วัน ก็มีโฆษณามาทางไลน์ stamp in love และในเพจ Thai Stamp Museum ก็เลยสมัครไปเลยค่ะ ค่าใช้จ่ายคนละ 499 บาท ไม่รวมค่าข้าวเที่ยง นอกเหนือจากไปชมพระราชวังเดิมแล้ว ก็มีไปวัดอีก 2 วัด ที่มีความเกี่ยวข้องกับสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชค่ะ คือวัดบางเดื่อ และวัดอินทาราม

** ทริปแบบนี้ ไปรษณีย์ไม่ได้จัดประจำค่ะ เห็นว่าปีนี้เพิ่งมีเป็นครั้งที่ 2 ต้องคอยติดตามข่าวคราวจากทางเพจเรื่อยๆ **

วันเดินทาง เราเริ่มต้นกันที่นี่ค่ะ ไปรษณีย์สามเสนใน 

ไปกับรถบัสของไปรษณีย์... คันนี้...

ในราคา 499 นอกจากค่าทริป ค่าอาหารเช้า (ข้าวเหนียว + หมูฝอย) และขนมบ่ายแล้ว เรายังได้ของที่ระทึกเล็กน้อยค่ะ

โปสการ์ดพระเจ้าตาก (ขออนุญาตเรียกสั้นๆ นะคะ) จะมีแสตมป์ติดมาให้ด้วยค่ะ ใช้ส่งได้เลย

คนครบ ก็ออกเดินทางไปที่วัดบางเดื่อกันก่อนเลยค่ะ วัดบางเดื่อจะอยู่ที่ อ บางปะหัน จ.พระนครศรีอยุธยา เล่ากันว่าเป็นวัดที่พระเจ้าตากใช้เป็นที่วางแผนเข้าตีค่ายโพธิ์สามต้น ที่อยู่ห่างจากวัดไปประมาณ 10 กิโลเมตร สิ่งก่อสร้างในวัดนี้ไม่ใช่ของเดิมสมัยกรุงธนบุรีนะคะ 

มีป้าๆ มาทำขนมครกตอนรับด้วย อร่อยมาก ><

ที่อุโบสถบริเวณหน้าบัน จะมีตราแผ่นดินหรือตราอาร์มอยู่ด้วยค่ะ จึงสันนิษฐานว่าอุโบสถนี้น่าจะสร้างตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5

ที่วัดนี้มีสถานที่สำหรับปฏิบัติธรรมด้วยนะคะ สามารถมาได้เสาร์อาทิตย์ ไม่เสียค่าใช้จ่ายค่ะ เท่าที่เอมเห็นก็ดูสงบดีนะคะ ติดริมน้ำด้วย

จากวัดบางเดื่อเราก็ไปหาอะไรกินกันที่ตลาดน้ำอโยธยาค่ะ แต่เดินตลาดน้ำแบบนี้ ไม่ค่อยแนวเอมเท่าไร เลยกินอะไรนิดหน่อยแล้วไปเดินเล่นบริเวณใกล้ๆ แทน เห็นเจดีย์เก่าๆ อยู่ไม่ไกล อ่านที่ป้าย เรียกตรงนี้ว่าวัดช้างค่ะ อยู่ไม่ไกลจากวัดมเหยงค์ สามารถเดินถึงกันได้ 

ช้างที่มาประกอบฉาก เดินรับนักท่องเที่ยวมาจากที่ตลาดน้ำค่ะ ไม่ทันดูว่าราคาเท่าไรเหมือนกัน

ด้านในตลาดน้ำ เสาร์อาทิตย์ เห็นว่ามีโชว์ของสำนักดาบพุทไธสวรรย์รอบเที่ยง แต่เวลาไม่พอดีกับที่ต้องกลับมาขึ้นรถ เลยอดชมไป ... เสียดายจัง

ต่อจากตลาดน้ำ ก็ตีรถยาวมาถึงพระราชวังเดิมค่ะ ก็เล่นเกมซ่อนตาดำกันมาในรถ พระราชวังเดิมจะอยู่ในเขตของกองทัพเรือค่ะ ติดกับวัดอรุณฯ ไม่ได้เปิดให้เข้าชมโดยทั่วไปค่ะ ต้องมีทำเรื่องมาเพื่อขอเข้าชมเป็นหมู่คณะ แต่ในวันที่ 28 ธันวาคม ซึ่งเป็นวันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช จะเปิดให้เข้าชมฟรีนะคะ เห็นทางมูลนิธิโบราณสถานพระราชวังเดิมซึ่งเป็นผู้ดูแลพระราชวัง แจ้งว่า จะมีประกาศประชาสัมพันธ์อีกครั้งผ่านทางวิทยุของกองทัพเรือ และหนังสือพิมพ์ค่ะ

จากด้านหน้าพอเดินเข้ามา มองไปทางซ้าย ก็จะเห็นพระปรางค์วัดอรุณฯ ค่ะ

เดินมาจนถึงริมน้ำ เลี้ยวขวาแล้วก็เลี้ยวขวาเข้าประตูไปในเขตพระราชวังค่ะ แต่ถ้าเดินเลียบริมน้ำไป ก็จะไปถึงป้อมวิไชยประสิทธิ์ค่ะ (หรืออาจเรียกอีกชื่อว่าป้อมวิไชยเยนทร์) ซึ่งป้อมนี้สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ตั้งตามชื่อของพระยาวิชเยนทร์ (คอนสแตนติน ฟอลคอน) จริงๆ ฝั่งตรงข้ามบริเวณโรงเรียนราชินีก็เคยมีป้อมที่คู่กันอยู่ค่ะ แต่รื้อออกไปตั้งแต่สมัยพระเพทราชา 

มองเห็นป้อมตรงจุดที่มีธง

เสียดายมากว่าไม่มีโอกาสได้ไปชมที่ป้อมค่ะ เนื่องจากเวลาจำกัดมากจึงทำให้ได้ชมด้านในแค่ไม่กี่ส่วน T^T แอบเสียดาย กะว่าวันที่ 28 ธันวา เราจะมาชมใหม่ให้ครบทุกส่วนให้ได้ค่ะ

ภายในเขตพระราชวังเดิม ในส่วนของที่เป็นด้านในอาคารเกือบทั้งหมดจะห้ามถ่ายรูปนะคะ ซึ่งทางมูลนิธิฯ ก็ให้ข้อมูลว่า สิ่งก่อสร้างโดยส่วนใหญ่ที่เราเห็นอยู่นี้ จะเป็นสิ่งก่อสร้างที่สร้างขึ้นมาภายหลังค่ะ โดยหลังจากที่ย้ายราชธานีไปฝั่งกรุงเทพ ที่พระราชวังเดิมก็เป็นที่ประทับของพระบรมวงศานุวงศ์ โดยที่แห่งนี้เป็นที่ประสูติของพระมหากษัตริย์ 3 พระองค์ด้วยกันคือ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว จากนั้นในสมัยรัชกาลที่ 5 ในปี 2443 ก็ได้พระราชทานพระราชวังเดิมให้เป็นที่ตั้งของโรงเรียนนายเรือ ต่อมาโรงเรียนนายเรือก็ย้ายไปที่อื่น พื้นที่ตรงพระราชวังเดิมก็ถูกใช้ในราชการของกองทัพเรือมาโดยตลอด ก่อนที่จะมีการบูรณะซ่อมแซมครั้งใหญ่ตั้งแต่ช่วงปี 2538 ซึ่งใช้เวลาเกือบ 10 ปีกว่าจะแล้วเสร็จ ซึ่งตอนที่ซ่อมแซมเสร็จ ก็มีการออกแสตมป์มาชุดหนึ่งด้วย คือชุดพระราชวังเดิม เมื่อวันที่ 2 เมษายน 2549 เป็นหนึ่งในชุดอนุรักษ์มรดกไทย ซึ่งจะออกในวันอนุรักษ์มรดกไทยของทุกปี 

พอเข้าไปด้านใน เจ้าหน้าที่ก็จะให้เราเข้าไปตรงเรือนเขียวค่ะ เป็นเรือนไม้ สร้างสมัยก่อตั้งโรงเรียนนายเรือเพื่อใช้เป็นอาคารพยาบาลค่ะ

ฟังบรรยายเกี่ยวกับประวัติของพระราชวังเดิมเสร็จแล้ว เราก็เดินไปบริเวณตำหนักเก๋งคู่ ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมแบบจีนผสมไทย สร้างในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ จะมีตำหนักเก๋งคู่หลังใหญ่ และตำหนักเก๋งคู่หลังเล็ก โดยหลังใหญ่ จะจัดแสดงเกี่ยวกับพระราชกรณียกิจของพระเจ้าตาก สินค้าส่งออก การค้าขายสมัยกรุงธนบุรี ส่วนหลังเล็ก จะจัดแสดงเกี่ยวกับการรบ อาวุธ ซึ่งของที่จัดแสดงทั้งหมด ไม่ได้เป็นของสมัยพระเจ้าตากนะคะ 

ซ้ายมือเป็นหลังเล็ก ขวามือเป็นหลังใหญ่ค่ะ

ถัดจากที่ตำหนักเก๋งคู่ เราก็ไปกันที่ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชค่ะ หลังปัจจุบันนี้สร้างขึ้นสมัยรัชกาลที่ 5 ช่วงที่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงศ์เสด็จมาประทับที่นี่ 

ระหว่างศาลพระเจ้าตาก กับพระตำหนักเก๋งคู่ จะมีศาลเล็กๆ เรียกว่า ศาลศีรษะปลาวาฬ ซึ่งมีกระดูกส่วนหัวกะโหลกและขากรรไกรทั้ง 2 ข้างของวาฬบรูด้าตั้งอยู่ โดยกระดูกนี้ขุดพบจากใต้ถุนศาลพระเจ้าตาก และศาลศีรษะปลาวาฬนี้สร้างขึ้นใหม่บนฐานของศาลหลังเดิมตามร่องรอยที่ขุดค้นพบ 

จากตรงจุดนี้ เราก็ไปตรงส่วนของท้องพระโรงกรุงธนบุรี จริงๆ แต่ละส่วนคืออยู่ติดๆ กันเลยค่ะ แทบไม่ต้องเดินเลย

อาคารท้องพระโรงนี้ เป็นอาคารเดียวที่มีมาตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรีค่ะ สร้างขึ้นราวปี 2311 มีลักษณะเป็นพระที่นั่ง 2 องค์เชื่อมต่อกันลักษณะเป็นตัว T โดยส่วนที่เป็นแนวขวางของตัว T จะเป็นพระที่นั่งองค์ทิศใต้ หรือเรียกกันว่าพระที่นั่งขวาง เป็นส่วนที่ประทับส่วนพระองค์ของพระมหากษัตริย์ ส่วนพระที่นั่งองค์ทิศเหนือ เรียกว่าท้องพระโรง ใช้เป็นที่เสด็จออกขุนนางและประกอบพิธีสำคัญๆ ปัจจุบันในส่วนอาคารท้องพระโรงทางกองทัพเรือก็ยังใช้ในกิจการสำคัญๆ ค่ะ 

ส่วนของท้องพระโรง

พระที่นั่งองค์ทิศใต้จากอีกด้านหนึ่ง

นอกจากนี้ยังมีตำหนักเก๋งสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวค่ะ ซึ่ง... เราไม่ได้ไปชมเนื่องจากปิดปรับปรุงอยู่ค่ะ T^T 

เดินกลับออกมาบริเวณริมน้ำ จะมีอนุสาวรีย์พระเจ้าตากประดิษฐานอยู่นะคะ ระหว่างที่ยืนตรงนี้เอมเห็นมีเรือนำเที่ยวของจีนพามาหยุดตรงจุดนี้หลายลำเลย

ออกจากที่พระราชวังเดิม เราก็ไปยังที่สุดท้ายกันค่ะ คือที่วัดอินทาราม วัดนี้เป็นวัดเก่า มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ในสมัยรัชกาลที่ 3 ได้มีการชะลอพระประธาน หรือพระพุทธชินวร มาจากสุโขทัย หลวงพ่อเล่าว่าวัดนี้เป็นวัดที่พระเจ้าตากมาทรงศึกษาพระไตรปิฎก มีวิหารพระไตรปิฎกที่มีพระธรรมเป็นพระประธาน 

วัดนี้เป็นวัดที่มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับพระเจ้าตาก นอกเหนือจากที่เป็นวัดที่ทรงมาศึกษาพระไตรปิฏกแล้ว ยังเป็นวัดที่เป็นสถานที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพ และบรรจุพระบรมอัฐิ

จารึกที่เห็น หลวงพ่อบอกว่าเป็นตำรายาค่ะ

ด้านในของพระวิหารพระเจ้าตาก มีพระแทนที่บรรทมไสยาสน์ของพระเจ้าตากซึ่งเป็นไม้ประดับด้วยงาช้าง

ที่วัดมีพระอุโบสถหลังเก่า ซึ่งมีพระประธานด้านใน 25 องค์ หลวงพ่อเล่าว่า โบสถ์นี้เป็นโบสถ์มหาอุตม์ เดิมจะมีประตูเข้าออกแค่ทางเดียว เหมาะที่จะใช้ในการทำพิธีปลุกเสกต่างๆ ด้านหน้าจะมีเจดีย์อยู่ 2 องค์ โดยเล่ากันว่าเป็นที่บรรจุพระอัฐิของพระเจ้าตาก และพระมเหสีของพระองค์ค่ะ

สำหรับทริปแสตมป์พาเที่ยวของไปรษณีย์ ก็สิ้นสุดเรียบร้อยค่ะ เอมว่าโดยรวมแล้วจัดได้ดีเลยนะคะ เสียดายตรงส่วนที่เข้าชมพระราชวังเดิมที่ได้เวลาค่อนข้างน้อย (มาก) เพราะเสียเวลากับการเดินทางไปเยอะ ถ้าตัดโปรแกรมบางส่วนออก แล้วมาเพิ่มในส่วนของการเข้าชมพระราชวังเดิมให้มากขึ้นจะดีมากเลยค่ะ เพราะเป็นสถานที่ที่ไม่สามารถเข้าชมได้บ่อยๆ เหมือนที่อื่นๆ 

อย่างไรก็ดี วันที่ 28 ธันวาคม นี้ที่ทางกองทัพเรือจะเปิดให้เข้าชม คงจะได้หาเวลาไปชมอีกครั้งหนึ่งค่ะ

เจอกันใหม่โพสต์หน้านะคะ ^^